ZDROWIE Właściwie nie wiadomo dlaczego skóra niektórych ludzi zaczyna nagle i bez potrzeby produkować ogromne ilości nowych komórek naskórka, choć stare są jeszcze w pełni sił. Wiadomo natomiast, że owo dziwne przyspieszenie kończy się łuskami na skórze i dla tysięcy ludzi oznacza początek zmagań z przewlekłą chorobą — łuszczycą. Skóra człowieka spełnia ważne funkcje. Jest barierą ochronną dla czynników pochodzących z zewnątrz, tamą dla bakterii, wirusów, grzybów, wahań temperatury powietrza. Ale nie jest tylko bierną osłoną, skóra żyje i zachodzą w niej aktywne procesy życiowe. Żywa osłona U co 50 człowieka na Ziemi w pewnym momencie, najczęściej między 10 a 30 rokiem życia, w skórze dochodzi do szaleństwa podziału komórek. Zwykle jest tak, że co miesiąc komórki zewnętrznej warstwy naskórka złuszczają się, a na ich miejscu pojawiają się nowe, produkowane w głębszej warstwie naskórka. A u chorych na łuszczycę proces ten dostaje przyspieszenia. Szybko wytwarzane są nowe komórki, które przedostają się do warstwy zewnętrznej rogowej, gdy tymczasem znajdujące się tam „stare komórki” nie są jeszcze gotowe do złuszczenia. Na skórze gromadzi się nadmiar komórek. Na ciele osoby dotkniętej zaburzeniem pojawiają się brunatne albo różowe grudki pokryte suchą, srebrzystobiałą łuską. Mogą się zlewać i tworzyć większe ogniska różnej wielkości i kształtu. Dlatego mówi się o łuszczycy kropelkowatej, pieniążkowatej, plackowatej czy obrączkowatej. Łuszczyca zwykle pojawia się na łokciach, kolanach, na pograniczu owłosionej skóry głowy, w okolicach małżowin usznych, pępka i odbytu. U dzieci częściej niż u dorosłych grudki łuszczycowe lokalizują się na twarzy. U nich także częściej zmianom łuszczycowym towarzyszy stan zapalny, zwykle z wysiękiem (tzw. łuszczyca wysiękowa). Jak się leczy? Trzeba udać się do lekarza dermatologa. On jest w stanie ocenić, czy zmiany na skórze to łuszczyca, czy nie. W razie wątpliwości może posłużyć się badaniami laboratoryjnymi. Jeśli zachorowaliśmy na łuszczycę, trzeba zacząć oswajać się z chorobą. Jak na razie jest ona nieuleczalna. Ale postęp medycyny sprawił, że do dyspozycji chorych jest coraz więcej nowoczesnych leków. Właściwe leczenie i zabiegi pielęgnacyjne sprawiają, że choroba nie ujawnia się nawet przez kilka lat. Leczenie łuszczycy ma na celu łagodzenie objawów chorobowych i wydłużenie czasu pomiędzy nawrotami. Zewnętrznie stosuje się maści złuszczające naskórek z kwasem salicylowym, mocznikiem, pochodnymi witaminy D lub A oraz kortykosteroidy, które działają przeciwzapalnie i hamują namnażanie się komórek. Dermatolodzy zalecają też dziegcie, czyli produkty przemiany drewna w postaci past lub maści. Czasem trzeba zażywać antybiotyki. W cięższym przebiegu choroby można trafić do szpitala. W leczeniu łuszczycy dobre rezultaty daje leczenie światłem (fototerapia). Często stosuje się także tzw. fotochemioterapię (PUVA) — połączenie fototerapii i specjalistycznych leków. Co pomaga w chorobie? Prowadząc odpowiedni tryb życia, można osłabić objawy łuszczycy. Znaczenie ma unikanie stresu, relaks, odpowiednie odżywianie i zabiegi pielęgnacyjne. Dieta chorego na łuszczycę powinna być bogata w ryby i owoce morza, cytrusy, czerwone winogrona, pietruszkę, sałatę, marchew, czosnek. Unikać zaś warto wędlin, mięsa wieprzowego, czekolady, kawy, kakao, miodu, ostrych przypraw. Lepiej zrezygnować z alkoholu oraz palenia papierosów. Osoby chore powinny też chronić skórę przed skaleczeniami, otarciami, nie drapać „łusek”. Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym powinno być dbanie o to, by skóra nie była wysuszona. Trzeba ją nawilżać wazeliną, olejkami, balsamami do ciała. Trzeba też uważać na słońce. Rozsądne opalanie często pomaga, ale zbyt intensywne może nasilić łuszczycę. Lepiej też nie przegrzewać skóry ani jej nie wyziębiać. Znaczenie ma pogodne nastawienie do życia. Stres może bowiem nasilić objawy chorobowe, a relaks, wyciszenie pomaga z nimi się uporać. BK ROZMOWA Pomagamy żyć z łuszczycą * Beata Kozian: Jak bardzo osobom chorym na łuszczycę potrzebne jest wsparcie grupy? Janusz Jagiełło, wiceprezes Stowarzyszenia Chorych na Łuszczycę w Lublinie: Dla wielu chorych to kluczowa sprawa. Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, której medycyna nie potrafi w stu procentach wyleczyć. Choroba manifestuje się na zewnątrz, widać ją. Dla wielu chorych, zwłaszcza młodych dziewczyn to bardzo trudne do zaakceptowania, szczególnie po usłyszeniu diagnozy. Wielu chorych na początku nie potrafi sobie wyobrazić jak będzie wyglądać ich życie z przewlekłą chorobą. Nie znają jej, nie widzą, jak postępować, by sobie pomóc. Uważam, że w tym aspekcie wsparcie innych chorych ma kolosalne znaczenie. * Stowarzyszenie to nie tylko wzajemne relacje osób chorych, ale także zajmuje się edukacją zdrowotną chorych. Stowarzyszenie od początku istnienia, czyli od 1993 roku, stara się umożliwiać chorym kontakt z lekarzami specjalizującymi się w leczeniu łuszczycy. Nie wszyscy chorzy wiedzą, do kogo trafić. Stowarzyszenie na bieżąco śledzi też pojawianie się na rynku najnowszych leków, maści pomocnych w leczeniu łuszczycy. Organizuje spotkania z lekarzami, którzy wyjaśniają chorym, jakie zabiegi i środki pielęgnacyjne należy stosować, by skutecznie zapobiegać rozwojowi choroby. To są bardzo praktyczne informacje, które pomagają każdemu dotkniętemu łuszczycą. * Stowarzyszenie pomaga także chorym w walce ze stresem. Dlaczego? Jak już wspomnieliśmy przyczyny łuszczycy są nieznane. Dużą rolę przypisuje się czynnikom genetycznym. Ale lekarze mówią też o kilku innych czynnikach, które mogą przyczyniać się do wystąpienia choroby. Jednym z nich jest stres i kumulujące się napięcie nerwowe. Dlatego w Lublinie chorzy na łuszczycę oprócz leczenia farmakologicznego mogą korzystać z leczenia psychologicznego. Projekt wprowadzenia psychoterapii w leczeniu łuszczycy umożliwił nam zdobycie nagrody Europejskiej Federacji Chorych na Łuszczycę EUROPSO z siedzibą w Helsinkach. Nasz lubelski program połączenia leczenia farmakologicznego z psychologicznym zyskał uznanie w oczach jury i dzięki temu z psychoterapii mogą skorzystać wszyscy chętni z naszego województwa. * Czy spotykacie się z objawami nietolerancji z powodu choroby? Czasami obserwujemy zachowania ludzi nacechowane nietolerancją. Ale wynikają one z niewiedzy. Nie wszyscy słyszeli o takiej chorobie jak łuszczyca, nie wszyscy wiedzą, że nie jest chorobą zakaźną, więc obawiają się. Tłumaczymy, że nasza choroba należy do rodzaju schorzenia kosmetycznego, niegroźnego dla otoczenia. * Dziękuję za rozmowę. WARTO WIEDZIEĆ Stowarzyszenie Chorych na Łuszczycę w Lublinie istnieje od 1993 roku. Skupia 115 osób i jest otwarte na nowych członków. Członkowie stowarzyszenia spotykają się w przychodni NZOZ Med-Laser przy ul. Łęczyńskiej 1, tel. 741-41-46. Mają też swoją stronę internetową: www. republika.pl/luszczycalublin/